Các hiệp định thương mại tự do của Việt Nam, cùng với Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) gần đây được kỳ vọng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm nay. Khi Việt Nam mở rộng biên giới hơn nữa cho du lịch quốc tế, chính phủ muốn đảm bảo rằng đất nước trở lại đà tăng trưởng trước đại dịch. Các hiệp định FTA của Việt Nam và các hiệp định song phương khác có khả năng hỗ trợ và đóng một vai trò quan trọng trong trung và dài hạn.

Các FTA thế hệ mới

Trong khi Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều FTA, gần đây nhất đã ký kết các FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), EU-Việt Nam FTA (EVFTA), Anh-Việt FTA (UKVFTA) , và gần đây nhất là RCEP. Mặc dù các hiệp định này sẽ không chỉ giúp Việt Nam phát triển nền kinh tế và mạng lưới sản xuất mà còn giúp đất nước tuân thủ các tiêu chuẩn lao động đồng thời hiện đại hóa luật lao động và hệ thống quan hệ lao động. Mặc dù chính phủ sẽ liên tục phải làm việc để cải cách, nhưng việc trở thành một phần của các thỏa thuận như vậy sẽ tạo ra động lực.

Theo Bộ Công Thương (MoIT), EVFTA đã giúp xuất khẩu của Việt Nam bất chấp đại dịch. Ngoài ra, hơn 200.000 giấy chứng nhận xuất xứ đã được cấp trong năm 2021 cho các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam trị giá 7,8 tỷ USD. Năm 2021, UKVFTA đã giúp thúc đẩy thương mại giữa Việt Nam và Vương quốc Anh đạt gần 6,6 tỷ USD. Sự gia tăng tương tự cũng được ghi nhận với CPTPP với xuất khẩu sang Canada và Mexico ngày càng tăng.
Các nhà đầu tư cũng có thể tiếp cận Hiệp định khung ASEAN về Dịch vụ (AFAS). Thỏa thuận này bao gồm các nước ASEAN và tự do hóa thương mại trong một số ngành như giáo dục, vệ sinh, dịch vụ bệnh viện và du lịch.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp nên đảm bảo rằng họ đang tận dụng các FTA của Việt Nam mà việc thực hiện chắc chắn là phức tạp. Tuy nhiên, chi phí tiết kiệm được có thể đáng kể do việc giảm thuế tùy thuộc vào các thị trường khác nhau. Các doanh nghiệp cần đặc biệt quan tâm đến quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh, yêu cầu về nhãn mác, quy định xuất nhập khẩu cũng như hướng dẫn về nhãn hiệu.

Sự hỗ trợ của chính phủ và các ngành tăng trưởng cao

Bộ Công Thương cho biết thêm rằng sẽ xem xét các nỗ lực thực hiện các hiệp định FTA hiện tại và lập kế hoạch cho các hiệp định thương mại tự do mới nhằm đảm bảo thị trường ổn định cho Việt Nam. Một số bước mà Bộ Công Thương đã vạch ra cho năm 2022 bao gồm:

Làm việc với các cơ quan liên quan về cơ sở hạ tầng, tăng cường kết nối và giảm chi phí logistic;
Làm việc với các tỉnh biên giới để làm dễ dàng các thủ tục hải quan trong xuất nhập khẩu hàng hóa;
Giảm bớt thách thức về cơ sở hạ tầng cảng biển;
Nâng cao nhận thức về phát triển thị trường chính và thị trường ngách;
Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi số và ứng dụng CNTT; và
Đề xuất các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ lợi ích của các ngành sản xuất trong nước.
Việt Nam hiện đang đàm phán hiệp định Việt Nam-EFTA, có sự tham gia của Việt Nam và EFTA (Thụy Sĩ, Na Uy, Iceland và Liechtenstein), và FTA Việt Nam-Israel.

Các doanh nghiệp có thể xem xét kỹ hơn những ngành nào có thể được hưởng lợi từ các FTA và điều chỉnh sản xuất của họ theo nhu cầu và xu hướng hiện tại. Ví dụ, vào tháng 1 năm 2021, xuất khẩu của Việt Nam đạt giá trị 29 tỷ USD, tăng 1,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số này, có 7 nhóm hàng đạt doanh thu trên 1 tỷ USD, mỗi nhóm chiếm tổng cộng 63,3% tổng kim ngạch xuất khẩu theo Bộ Công Thương. Một số nhóm hàng hóa này là:

Điện thoại và linh kiện 4 tỷ USD;
Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (3,5 tỷ USD);
Hàng dệt may (3,3 tỷ USD); và
Nông, lâm, thủy sản (2,67 tỷ USD).

2022 – năm quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế

Năm nay sẽ rất quan trọng đối với Việt Nam vì nước này có vẻ sẽ phục hồi trở lại mức tăng trưởng trước đại dịch sau các đợt đóng cửa nghiêm ngặt và ngừng sản xuất. Các doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề trong năm ngoái cũng đang mong muốn tăng cường thương mại và doanh thu vì họ tìm cách hạn chế thua lỗ so với năm ngoái.

Do đó, các FTA sẽ đóng một vai trò ngày càng tăng trong tăng trưởng kinh tế của đất nước khi các doanh nghiệp đang tìm cách phục hồi. Chính phủ quan tâm đến việc thúc đẩy các FTA và như đã đề cập trước đó đã vạch ra các bước để giúp các doanh nghiệp tận dụng các hiệp định đó. Tuy nhiên, sẽ có những thách thức; giá cước vận tải biển vẫn ở mức cao do lượng container bị hạn chế ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này cũng làm tăng chi phí nguyên vật liệu cũng như thời gian giao hàng cao hơn. Các thủ tục hành chính phức tạp, sự chậm trễ của hải quan và cơ sở hạ tầng cũng là những yếu tố cản trở các doanh nghiệp tận dụng các FTA.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư đã sẵn sàng mở rộng phạm vi kinh doanh và chính phủ Việt Nam đã nhận ra triển vọng này và đưa ra các chính sách thân thiện với nhà đầu tư nhằm thu hút đầu tư để thúc đẩy nền kinh tế phát triển mạnh mẽ. Trong khi các biến thể đại dịch khác có thể xảy ra, tỷ lệ tiêm chủng cao của Việt Nam sẽ giúp giữ cho các doanh nghiệp mở cửa; chính phủ đã nhắc lại kế hoạch của mình để giữ cho các nhà máy mở cửa với cách tiếp cận “sống chung với vi rút”.

Theo Vietnam-briefing.com